Cegielnia w Witaszycach powstała w 1892 roku. Po roku 1900 wybudowano do wyrobiska gliny 2,5 kilometrowy odcinek toru o prześwicie szyn 600 mm. Tor kolejki przecinał się w Witaszycach z Jarocińską Koleją Dojazdową i szosą wiodącą z Jarocina do Pleszewa. Początkowo siłę pociągową stanowiły konie. W 1911 roku na kolejkę trafia lokomotywa spalinowa zasilana benzolem, o mocy 12KM. Nawierzchnia torowa składała się na częściowo z drewnianych, a częściowo z metalowych podkładów oraz szyn o wysokości 70 mm. Na całej długości linii wbudowano 4 prawe i 6 lewych zwrotnic. Do przewozu gliny wykorzystywano 39 wagonów koleb, z czego 31 sztuk miało pojemność 1,5 tony, a pozostałe 8 sztuk – 1 tonę.

W 1916 roku linia z kopalni do cegielni miała długość 3 km. Do przewozu gliny wykorzystywano dwuosiowy parowóz wyprodukowany przez berlińską firmę Orenstein&Koppel, o mocy około 50KM oraz 40 koleb o pojemności 1 tony. W 1925 roku w berlińskiej fabryce O&K zakupiono parowóz dwuosiowy o mocy 40KM. Wkrótce po tym dokupiono używany parowóz tego samego typu. W połowie lat 30-tych ub. wieku zakupiono 4-osiowy parowóz typu HF, pochodzący z pruskich, wojskowych kolei polowych. Ze względu na problem z wpisywaniem się w ciasne łuki i wykolejenia, w okresie II Wojny Światowej został on sprzedany. Przed 1938 rokiem cegielnia pozbyła się dwóch parowozów dwuosiowych. W czasie okupacji, na kolejce przez krótki czas pracował filigranowy parowóz oznaczony tabliczką z imieniem „Ursula”. W 1943 roku sprowadzono dwa parowozy francuskie, które prawdopodobnie zostały złomowane w 1946 roku. Około 1950 roku na kolejce pojawił się kolejny dwuosiowy parowóz Orenstein&Koppel, o mocy około 50KM. W maju 1952 roku PKP przekazały Cegielni „Witaszyce” parowóz Py1-724 z kolejki bydgoskiej, na której pracował od 1894 roku, kiedy to wyprodukowano go w szczecińskiej stoczni, fabryce maszyn i lokomotyw Vulcan. W 1955 i 1957 roku cegielnia zakupiła w chrzanowskiej fabryce lokomotyw, dwa parowozy typu „Las”. Trzecią, używaną lokomotywę tego typu zakupiono w 1962 roku. Umożliwiło to podzielenie pracy parowozów na manewry w cegielni i kopalni oraz prowadzenie pociągów między nimi. Pojawienie od końca lat 50-tych ub. wieku lokomotyw spalinowych typu Wls40 (produkowanych w Zakładach Naprawczych Taboru Kolejowego w Poznaniu) zaowocowało likwidacją w sierpniu 1958 roku parowozu z fabryki Vulcan, w styczniu 1963 roku dwóch lokomotyw parowych produkcji Orenstin&Koppel, a wkrótce po tym pojazdów typu „Las” (które nie przepracowały 10 lat). Po złomowaniu parowozów, całkowitą pracę przewozową przejęło 5 lokomotyw spalinowych typu Wls40. Około 1990 roku dziennie kursowało 7-8 par pociągów, składających się przeciętnie z około 20 koleb. W 1999 roku cegielnia zaprzestała wykorzystywać kolejkę do transportu gliny. Około 2003 roku tory kolejki zostały rozebrane, a przejazd przed drogę krajową zaasfaltowany.

Bibliografia:

Broszura „Z dziejów Jarocińskiej Kolei Dojazdowej 1902-1987” Macieja Matuszewskiego